Rianne Holm - de Jonge is onze therapeute
Bekkenbodemtherapie
Bekkenbodemtherapie is een verbijzondering binnen de fysiotherapie. Zomaar ongewild een paar druppels urine verliezen tijdens een inspanning of de ontlasting niet goed op kunnen houden of juist moeilijk kwijt kunnen, zijn geen leuke gespreksonderwerpen voor aan de koffietafel. Velen schamen zich ervoor en praten er niet over. Het zelfrespect en het zelfvertrouwen nemen af en de sociale contacten lijden eronder. Velen zien hierdoor de kwaliteit van hun leven verminderen. In veel gevallen zijn de klachten terug te voeren op het niet goed functioneren van de bekken-bodemspieren. Fysiotherapeuten die hiervoor speciaal zijn opgeleid, kunnen met eenvoudige middelen en adviezen uw klachten verminderen of verhelpen.
De bekkenbodem
De bekkenbodem is een groep van spieren die de onderkant van het bekken afsluit. De belangrijkste functie van deze spieren is het verlenen van steun aan de organen die in het bekken liggen. De bekkenbodemspieren liggen als een ''hangmat'' tussen de wanden van het bekken en de organen rusten erop.
Ook hebben deze spieren nog een wat actievere functie, namelijk aan- en ontspannen. Indien er bijvoorbeeld sterke aandrang is om te plassen kan, door het aanspannen van deze spieren, er een seintje naar de hersenen worden gegeven zodat het plassen kan worden uitgesteld. Zo ook voor de ontlasting. Bij het hoesten of niezen zal de bekkenbodem zich ook aanspannen om urineverlies te voorkomen.
Tevens is de bekkenbodem van belang voor in- en uitwendige geslachtsorganen. De zenuwen en bloedvaten die naar de geslachtsorganen gaan, lopen door de bekkenbodem heen. Voor vrouwen is ontspanning van de bekkenbodemspieren nodig tijdens gemeenschap en voor mannen is ontspannen belangrijk voor een goede erectie.
De bekkenbodemspieren spelen tevens een rol bij het handhaven van de stabiliteit van het bekken bij bewegen.
Welke klachten
Vaak is er een combinatie van de volgende klachten:
- Plasklachten, te verdelen in ongewild urineverlies (stressincontinentie), urineverlies op het moment dat u aandrang voelt (aandrangincontinentie, een hoge plasfrequentie en het niet kunnen plassen: een goede ontspanning van de bekkenbodem is nodig om de plasreflex op gang te krijgen.
- Ontlastingsklachten, te verdelen in ontlastingsincontinentie waarbij spoorvorming of duidelijkere vormen van verlies op kunnen treden of obstipatie waarbij men de ontlasting niet goed kwijt kan.
- Verzakkingklachten. Een verminderde functie van de bekkenbodem kan bij vrouwen verzakkingklachten geven. De blaas, de baarmoeder maar ook de darm kan onder invloed van de zwaartekracht naar beneden zakken.
- Seksuele stoornissen. Zowel bij mannen als bij vrouwen is het belangrijk de bekkenbodem goed te kunnen ontspannen tijdens het vrijen. Bij mannen kan er een slechte erectie optreden bij te veel spannen en bij vrouwen is pijn tijdens de geslachtsgemeenschap een veel voorkomende klacht.
- Pijnklachten. Zenuwen en bloedvaten kunnen bekneld raken door te vaak en te sterk aanspannen van de bekkenbodem waardoor pijn in de geslachtsorganen, de onderbuik, de blaas, de lies of het gebied rondom de anus kan ontstaan.
De fysiotherapeutische behandeling
De behandeling kan plaatsvinden op verwijzing van uw huisarts of specialist (vaak een gynaecoloog, uroloog, chirurg of internist), maar u kunt ook zonder verwijzing een afspraak maken.
Bij de eerste afspraak zullen via een uitgebreid vraaggesprek uw klachten en de mogelijke oorzaken hiervan aan de orde komen. In overleg met u zal een behandelplan worden opgesteld. Het doel kan bijvoorbeeld zijn dat u zich bewust wordt van het aan- en ontspannen van uw bekkenbodemspieren, zodat u voelt wanneer u te vaak en te sterk spant.
Vaak worden bekkenbodemoefeningen aangevuld met een persoonlijk advies over onder andere ademhaling, houding en beweging, vochtinname, voeding en toiletgedrag.
Fysiotherapeutische behandeling verbetert veelal de functie van de bekkenbodem en heeft geen bijwerkingen. Bovendien geeft het een betere uitgangspositie als een vervolgbehandeling, bijvoorbeeld een operatie, nodig is.
In dit hele proces speelt u zelf een actieve rol, waarbij uw motivatie van groot belang is.
Bekkeninstabiliteit
Bouw van het bekken
Het bekken is samengesteld uit een aantal verschillende botten: aan de rugzijde het heiligbeen (sacrum), aan beide zijkanten een darmbeen (os ilium) en aan de voorzijde onder in de buik de schaambeenderen. De verbindingen tussen het heiligbeen en de darmbeenderen worden de sacro-iliacale gewrichten genoemd, vaak afgekort als SI-gewrichten. De symfyse is de verbinding tussen de schaambeenderen midden-onder in de buik.
De verbindingen tussen de verschillende onderdelen van de symfyse en de SI-gewrichten bestaan uit kraakbeen. Rond deze verbindingen zijn er elastische banden en kapsel om ze te verstevigen. Pijnklachten in deze gewrichten kunnen ontstaan doordat er een overmatige beweeglijkheid is ten gevolge van een hormonale verandering of door beschadiging van deze weke delen.
Wat is bekkeninstabiliteit
Wanneer de krachten tussen de romp en de benen niet goed door het bekken worden opgevangen en doorgegeven kan er worden gesproken over bekkeninstabiliteit. Overigens wordt de term bekkeninstabiliteit vaak verkeerd gebruikt of begrepen dat er ook gesproken wordt over bekkenpijn. De pijn bevindt zich meestal op het schaambeen en/of aan de achterzijde bij een van de SI-gewrichten. Ook pijn in de heupen en aan de achterzijde van het been komen vaak voor.
De pijn treedt vaak op in bepaalde houdingen. Dit is vaak bij het omdraaien in bed, traplopen, langere tijd staan en lopen en spreiden van de benen. Ook startpijn is een van de kenmerken van bekkenpijn: pijn bij het starten van een beweging zoals opstaan uit een stoel of bed. Ook slenteren geeft meer pijn. Stevig doorlopen geeft vaak minder klachten. Bij bekkeninstabiliteit is een uurtje winkelen soms al voldoende om de volgende dag meer pijn en vermoeidheid te hebben dan gewoonlijk.
Ontstaan van bekkeninstabiliteit
De bekendste oorzaak van bekkeninstabiliteit is de zwangerschap. Tijdens zwangerschap zorgt het hormoon relaxine voor verweking van alle banden en kapsels in het hele lichaam, zodat er ook bij de bekkenverbindingen een grotere beweeglijkheid ontstaat. Het gevolg kan zijn dat de banden en kapsels overbelast raken en daardoor pijnlijk worden. Deze klachten worden ''bekkeninstabiliteit'' genoemd. Het bekken is instabieler geworden door verweking van de weke delen rondom de bekkengewrichten.
Ook beschadigingen aan een SI-gewricht, door een ongeluk of sportblessure geven dezelfde klachten als de klachten die vrouwen ervaren tijdens of na zwangerschap en bevalling.
Ondanks het feit dat het mannelijke bekken verschilt van het vrouwelijke bekken kunnen ook mannen door mechanische oorzaken instabiliteit van het bekken krijgen.
De fysiotherapeutische behandeling
Behandeling van deze klachten kan uitstekend begeleid worden door de bekkenfysiotherapeut in onze praktijk Rianne Holm - de Jonge.
De volgende punten kunnen voorkomen in het behandelprogramma:
- Voorlichting over de manier van bewegen en de beste houdingen
- Voorlichting over het gebruik van een bekkenband
- Een goed oefenprogramma, dat consequent en regelmatig uitgevoerd en goed begeleid wordt
- Een adequate behandeling na de bevalling
- Een goede begeleiding bij het uitbreiden naar de normale dagelijkse bewegingen
- Een goede begeleiding bij het weer gaan sporten.
Heel belangrijk is om de spieren in en rondom het bekken te trainen en in conditie te houden. Het trainen kan onder begeleiden van de fysiotherapeut. Maar ook thuis kunnen hiervoor oefeningen worden gedaan. Ook massage kan worden gegeven ter ondersteuning van het bekkengebied. Dit kan pijnverlichting geven. Een bekkenband kan meer stabiliteit geven waardoor bewegen makkelijker gaat en de pijn minder wordt.
Kijk ook eens op:
- www.wikipedia.org
- www.bekkenbodem.net
- www.tena.nl
- www.spineandjoincentre.com
- www.nvog.nl